Długotrwały stres może negatywnie odbić się na zdrowiu i kondycji całego naszego organizmu. Osłabia naszą odporność, negatywnie wpływa na serce, masę ciała, funkcjonowanie naszego mózgu oraz przyspiesza starzenie się organizmu. Życie w nieustannym napięciu pozbawia nas możliwości odpoczynku i regeneracji.
Wpływ stresu na mózg
Naukowcy już od dawna badają jak stres wpływa na mózg i dzięki nim wiemy, że stresujące doświadczenia są szczególnie szkodliwe dla naszego mózgu. Przewlekły lub silny stres osłabia zdolność komórek mózgowych do transportowania oraz zużywania glukozy. Niedobór glukozy sprawia, że komórki mózgowe są mniej odporne oraz bardziej podatne na uszkodzenia. Niekorzystny wpływ na nasz mózg ma kortyzol – hormon wydzielany przez nadnercza, którego głównym zadaniem jest zwiększenie stężenia glukozy we krwi w sytuacjach stresowych. Szczególnie wrażliwy na niekorzystne działanie kortyzolu jest hipokamp. Może to skutkować upośledzeniem pamięci, zdolności uczenia się, czy obniżeniem nastroju. Utrzymujący się podwyższony poziom kortyzolu wpływa również negatywnie na połączenie ciała migdałowatego i hipokampa z korą przedczołową (racjonalna część naszego mózgu). W konsekwencji – nadmierny stres może skutkować bardziej automatycznymi i silnymi reakcjami, a także osłabić naszą zdolność uspokajania się za pomocą logicznego myślenia.
Wpływ stresu na serce
Towarzyszące długotrwałemu stresowi nadmierne wydzielanie adrenaliny powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych, co może z kolei prowadzić do nadciśnienia, udaru, czy zawału serca. Nierzadko, aby złagodzić stres sięgamy po niekoniecznie zdrowie rozwiązania, jak na przykład: nadużywanie alkoholu, palenie, czy objadanie się – a to wszystko również zwiększa ryzyko zawału serca.
Wpływ stresu na układ odpornościowy
Dużo mówi się o tym, że stres obniża naszą odporność, ale co tak naprawdę się za tym kryje? Gdy nasz organizm natrafia na szkodliwe wirusy lub bakterie – uklad odpornościowy wydziela związki chemiczne, tzw. cytokiny prozapalne, które mają zwalczyć patogeny. Zachodzi wtedy reakcja zapalna i jest to normalny proces, który ma nas utrzymać przy zdrowiu i równowadze. Gdy nie jesteśmy zestresowani – po zwalczeniu wirusa/bakterii stan zapalny jest znoszony dzięki mechanizmowi, w który jest zaangażowany między innymi kortyzol. Przy długotrwałym lub silnym stresie układ odpornościowy nie reaguje na sygnalizacyjną funkcję kortyzolu. W konsekwencji – jesteśmy bardziej podatni na choroby o charakterze zapalnym (cukrzyca, choroba wieńcowa) oraz alergię, czy astmę.
Wpływ stresu na utrzymanie prawidłowej wagi ciała
Krążący po naszym organizmie kortyzol zwiększa apetyt, a także zakłóca zdrowy sen. A gdy jesteśmy zmęczeni – mamy zazwyczaj skłonność do jedzenia niezdrowych produktów w większej ilości. W konsekwencji – dochodzi do wzrostu stężenia cukru we krwi i odkładania się nadmiaru tłuszczu, zwłaszcza brzusznego, co stanowi czynnik ryzyka choroby wieńcowej.
Wpływ stresu na starzenie się komórek
Jak wskazują liczne badania – stres ma także wpływ na nasz kod genetyczny. Chromosomy (nitkowata struktura odpowiedzialna za przekazywanie informacji genetycznej) składają się z telomerów. Telomery stanowią fragment chromosomu, zlokalizowany na jego końcu, który zabezpiecza go przed uszkodzeniem. W miarę starzenia się – telomery skracają się. W badanich przeprowadzanych na Uniwersytecie Kalifornijskim na matkach opiekujących się dziećmi z autyzmem i chorobami przewlekłymi wykazano, że telomery są bardzo wrażliwe na przewlekły stres. Badane osoby, które podały, że są bardzo zestresowane miały dużo krótsze telomery – o długość odpowiadającą dodatkowym 10 latom. Istotne jest tutaj samo postrzeganie sytuacji jako stresującej, ponieważ u badanych osób, które nie uważały swojego życia za stresujące nie zobserwowano skrócenia telomerów. Co ciekawe- naukowcy wskazują, że długość telomerów w chwili naszych narodzin zależy nie tylko od genów, jakie otrzymujemy od naszych przodków, lecz także od tego, co działo się z nami w życiu płodowym. Jak podkreślają badacze – silny stres matki w ciąży może być czynnikiem negatywnie wpływającym na długość telomerów u potomstwa.